Często ludzie u których się zatrzymujemy mają mapy świata powieszone na ścianie, a ich kraje umieszczone są w centralnym miejscu. Bardzo lubimy na nie patrzeć. To inne mapy niż te, do których przywykliśmy. Chiny rozpychają się na środku, spychając na bok i nienaturalnie deformując inne kraje i kontynenty. Kraj jest olbrzymi i różnorodny. Tysiące kilometrów kwadratowych powierzchni, tysiące metrów wysokości. Dziewięć gór wystaje ponad 8 tysięcy metrów, ponad tybetańskim płaskowyżem i pustynią Gobi, aby potem stopniowo ześlizgnąć się do morza. Oczywiście nie jednego tylko dwóch. Niezliczone gatunki roślin i zwierząt adekwatnych do każdej strefy klimatycznej. A to wszystko przetkane ponad bilionem Chińczyków. Żeby jeszcze bardziej skomplikować – nie Chińczyków a pięćdziesięcioma sześcioma oficjalnie uznanymi grupami etnicznymi różniącymi się praktycznie wszystkim. Kuchnią, strojem, tradycjami i językiem.
Chiński centralny rząd nie ma łatwego zadania w zarządzaniu taką różnorodnością. Aby ułatwić sobie sprawę całe to bogactwo zostało sprowadzone do jednego mianownika. Czas jest wyznaczony przez jedną strefę czasową a ludzie masowo wpasowywani są do jednej matrycy: „obywatela chińskiego”.
Pierwszego poranka w Chinach budzi nas radosna piosenka. Coś brzmiącego jak socjalistyczny marsz. Tylko czy to na pewno jest poranek? Jest 9 rano a za oknami totalna ciemność. Jest grudzień, jesteśmy w Urumczi, największym mieście na północy Chin, zbudowanym pośrodku pustyni Gobi. Wyglądamy przez okno. Na dużym placu, częściowo zasypanym śniegiem, spowitym dymem z kotłowni, gromadzą się uczniowie. Zimowy, surowy pejzaż placu szkolengo został upstrzony kolorowymi mundurkami uczniów. Wszyscy wyglądają tak samo, ustawiają się w rzędach, piosenka do rozgrzewki nieustannie gra z głośników. To nasze pierwsze spotkanie z Chińską szkołą.
Później zostaniemy nawet zaproszeni do środka, zobaczymy klasy mieszczące od 40 do 60 uczniów. Wszyscy będą monotonnie powtarzać, albo udawać, że mówią, te same angielskie zwroty. Dostaną masę zadań domowych i spędzą wieczór na ich odrabianiu, aby rano zacząć kolejny dzień. I tak sześć dni w tygodniu spędzą w szkole. Nie ma przestrzeni na kreatywność, hobby i wizjonerstwo. Czas uczniów jest w pełni zagrabiony przez system edukacji. A ten ostatecznie wydaje nam się totalnie nie efektywny. Rzadko spotkamy Chińczyka umiejącego powiedzieć więcej niż „Hello”. To pierwszy krok do stworzenia pracowitego chińskiego obywatela.
Przejeżdżamy kilka tysięcy kilometrów na rowerach. Po drodze mijamy małe, zapuszczone wsie jak i olbrzymie miasta. Jedno co trzeba przyznać; Chińczycy są bardzo pracowici. Są nieustannie w ruchu, z narzędziem pracy w ręku, telefonem, w wirze rozmowy. To, co wywarło na nas największe wrażenie, to brak podziału na prace żeńskie i męskie. Kobiety wykonujące ciężką pracę fizyczną, spawające albo wymieniające koła w ciężarówkach okazały się codziennością. Jakby zostały ożywione z propagandowych plakatów. Wszyscy pracują na dobrobyt kraju, dla każdego znajdzie się zajęcie. Może właśnie tutaj intensywny system edukacji spełnia swoją rolę. Pytani przez nas Chińczycy okazali się bardzo dumni ze swojego kraju. Kraju, który przeszedł dużą metamorfozę. Od radykalnego i pełnego terroru komunizmu do centralnie sterowanego kapitalizmu. Przez lata Chiny stanowiły tanią fabrykę dla bogatej Europy i Stanów Zjednoczonych. Jednak nie zmarnowały tego czasu. Po cichu, montując samochody czy telefony komórkowe uczyły się, aby stworzyć swoje odpowiedniki. Teraz po ulicach Chin śmigają samochody tajemniczo brzmiących marek jak Trumpchi czy Haval. A nowe pokolenie Chińczyków, nawet kupując pierożki na ulicznym straganie, zapłaci za wszystko skanując kody kreskowe telefonami: Honor, Vivo czy Xiaomi. Ta ekpansja i wzrost bogactwa jest wizytówką dużych miast. Chińczycy lubią posiadać. Może jest to głód prywatności, spuścizna po komunizmie. Tak wypada, tak robią inni.
Poznana przez nas Kim, wykładowczyni kultywacji ryżu w koledżu w Huaichua, gości nas w swoim czteropokojowym apartamencie. Mieszka tu sama, niedawno się wprowadziła. Mieszka na 17-stym piętrze, choć zależy jak liczyć, bo 4-tego, pechowego piętra nie ma. W jej mieszkaniu nie ma też ogrzewania, więc temperatura w środku wynosi niewiele ponad 0 stopni. Na szczęście przed dużym telewizorem jest ustawione coś na kształt drewnianej, elektrycznej trumny, w której można usiąść, okryć się grubą kołdrą i tak powoli się ogrzać. Przez kilka dni, które spędzamy u Kim, zajadamy typowe jedzenie na zimę; hot-pot’a. W elektrycznym garnku, ustawionym na stole, gotują się różne warzywa, grzyby i mięso. Regularnie dokładamy sobie gorące składniki do miseczki ryżu. Dodatkowo rozgrzewa nas solidna ilość chili dodana do jedzenia. Kim przyznaje się, że ma jeszcze jedno mieszkanie. Kupiła je, ale teraz żałuje, bo stoi puste, a co zarobi przeznacza na ratę w banku i czynsz. Może kiedyś je wynajmie, ale na razie nie ma pieniędzy na meble.
Moment, kiedy wjeżdżamy do miasta był zawsze dla nas oczywisty. Zwykła droga z pojedynczymi pasami ruchu nagle przekształcała się w wielopasmową drogę, z wydzielonymi pasami dla autobusów, pojazdów wolnych, skuterów, rowerów i pieszych. Na kolejnych skrzyżowaniach przecinamy analogiczne drogi. Ale było to tylko morze asfaltu. Nie wystarczyło ani samochodów, ani pieszych a tym bardziej budynków, aby tę siatkę wypełnić. Smutny to widok, miasto które dopiero czeka, aż stanie się miastem. Tak jakby ktoś, daleko w Pekinie, określił współczynnik rozwoju i przyrostu naturalnego który dopiero nastąpi. Jakby polityka jednego dziecka została zniesiona tylko po to, aby wypełnić puste przestrzenie przedmieść. Dopiero bliżej centrum siatka się zapełniała. Mieszkalne, identyczne wieżowce wykorzystują każdy kawałek gruntu do cna. Łatwo poznać czy mieszkania się sprzedały, bo okna tych zamieszkałych strzegły stalowe kraty. Może Chińczycy też mają powiedzenie, że „Strzeżonego Pan Bóg strzeże”, bo kraty zasłaniały widok nawet na ostatnich piętrach.
Hail z Guilinu też ma problem ze swoim mieszkaniem. Teraz mieszka w wynajmowanym, a to które kupił, chciałby wynająć. Niestety zmarł mu bliski członek rodziny i nie może iść do swojego mieszkania. Przyniósłby złą energię a wtedy na pewno nie udałoby mu się mieszkania wynająć. Wiara w przeznaczenie albo los determinuje w Chinach życie. Moment zajścia w ciążę, wybór imienia dla dziecka, podjęcie ważnych decyzji, a nawet miejsce pochówku. Wszystkie decyzje można skonsultować z mistrzem Feng Shui, wyliczyć, a losowi pomóc. Warto zadbać o duchy przodków, aby zjednać sobie ich wsparcie. Mogłoby się wydawać, że życie przeciętnego Chińczyka jest na pozór proste, spędzone na pracy, nauce albo z nosem w telefonie jednak bogactwo tradycji, przesądów i zwyczajów dodaje mu głębi. Nie zmieniła tego współczesna technologia ani zapędy komunistów przemocą tępiących religię i „zabobony”.
Szalenie trudnym zadaniem jest poznanie współczesnych Chin. To kraj ciągłych zmian, metamorfoz, implementacji nowych pomysłów. Im dłużej w nich przebywamy, tym więcej rodzi się pytań, a coś co wydawało się zrozumiałe wcześniej, przestaje być tak klarowne. Wiemy, że nic nie wiemy. Może właśnie w tym tkwi piękno tego kraju; w smakowaniu kultury, tradycji jak i uczestniczeniu w procesie przemian.
Jeszcze jedna ważna nauka dla Europy płynie z Chin. Wkrótce ten kraj będzie najpotężniejszą gospodarką na świecie. Jego bogactwo i dobrobyt jest wynikiem pracy zespołowej całego narodu i centralnie zarządzanej gospodarki. Jeśli chcemy być obecni na nowej mapie świata to musimy pielęgnować najważniejszą europejską wartość – integrację ponad podziałami.
Skomentowano (1)
Ciekawe podsumowanie.